Je drinkt het misschien elke dag, maar wist je dat er voor jouw glas kefir ooit een ontvoering is gepleegd? De geschiedenis van kefir leest als een spannend boek, vol geheimen, verboden liefdes en Russische spionnen.
Kefir is niet zomaar uitgevonden; het is duizenden jaren oud. Laten we teruggaan naar waar het allemaal begon: de bergen van de Kaukasus.
Het Geschenk van de Profeet
Volgens de legende gaf de profeet Mohammed de eerste kefirkorrels aan de orthodoxe christenen in de Kaukasus (een berggebied op de grens van Europa en Azië). Hij noemde het “De Korrels van de Profeet”.
Er was echter een strikte voorwaarde: Het geheim mocht nooit gedeeld worden. De bewoners geloofden dat de korrels hun kracht zouden verliezen als vreemdelingen ervan wisten. Eeuwenlang werd het recept angstvallig bewaakt binnen de stammen.
Het Spionage-verhaal van Irina Sakharova
Rond 1900 ontdekten Russische artsen dat de mensen in de Kaukasus wel erg gezond waren en zelden tuberculose kregen. Ze wilden die korrels hebben! De gebroeders Blandov (kaasmakers uit Moskou) bedachten een plan.
Ze stuurden hun mooiste medewerkster, Irina Sakharova, naar de Kaukasus om een lokale prins te verleiden en hem de korrels afhandig te maken.
De prins werd verliefd op Irina, maar weigerde de korrels te geven. Toen Irina wilde vertrekken, liet de prins haar ontvoeren om met haar te trouwen. De Tsaar van Rusland greep in en bevrijdde haar.
Als straf moest de prins betalen aan Irina. Zij wilde geen goud of juwelen. Ze eiste 10 pond kefirkorrels. De prins moest toegeven. Zo kwamen de eerste korrels in 1908 aan in Moskou en begon de verspreiding over de wereld.
Veelgestelde vragen over de Oorsprong
1. Waar komt het woord “Kefir” vandaan?
Het komt waarschijnlijk van het Turkse woord “Keyif”, wat zoveel betekent als “je goed voelen” of “plezier na het eten”.
2. Hoe oud zijn kefirkorrels?
Niemand weet het precies, maar er zijn aanwijzingen dat het al duizenden jaren bestaat. Omdat korrels zichzelf blijven delen, drink jij vandaag nakomelingen van korrels uit de oudheid!
3. Kunnen we kefirkorrels namaken in een lab?
Nee. Wetenschappers hebben geprobeerd de bacteriën en gisten samen te voegen, maar ze vormden geen nieuwe, stabiele korrels. We zijn nog steeds afhankelijk van de natuurlijke deling van bestaande korrels.
4. Is kefir hetzelfde als “Ayran”?
Nee. Ayran is verdunde yoghurt met zout. Kefir is een gefermenteerde melkdrank met compleet andere bacteriestammen.
5. Waarom is het in de Kaukasus ontstaan?
Nomaden vervoerden melk in leren zakken (gemaakt van dierenhuiden). Door de zon en de bacteriën in de huiden fermenteerde de melk. Waarschijnlijk is kefir daar per toeval ontstaan.
6. Wanneer kwam kefir naar Nederland/België?
Pas in de jaren ’70 en ’80 werd het populair bij hobbyisten in het Westen, vaak doorgegeven van vriend op vriend (“het yoghurtplantje”).
7. Is Marco Polo kefir tegengekomen?
In zijn reisverslagen schrijft Marco Polo over “Chemis”, een licht alcoholische drank van merriemelk. Sommigen denken dat dit Kumis of Kefir was.
8. Wat is het verschil met Kumis?
Kumis wordt gemaakt van paardenmelk en bevat meer alcohol. Kefir wordt gemaakt van koeien-, geiten- of schapenmelk.
9. Bestaan er wilde kefirkorrels?
Niet meer. Alle korrels die nu in omloop zijn, zijn doorgegeven door mensen. Ze komen niet “in het wild” voor in de natuur.
10. Waarom werd het “Het plantje” genoemd?
Vroeger dachten mensen dat de korrels plantaardig waren omdat ze groeiden en op bloemkool leken. Nu weten we dat het een symbiose van bacteriën en gisten is (SCOBY).
