1. Kefir wordt niet (genoeg) dik

Uw kefir blijft dun en waterig, vergelijkbaar met melk.

Mogelijke Oorzaken & Oplossingen:

• Temperatuur te laag:
  Oplossing: Fermentatie verloopt langzamer bij koude temperaturen. Plaats uw fermentatiepot op een warmere plek, idealiter tussen 20-25°C. Vermijd direct zonlicht. In de winter kan een iets warmere plek in huis (bijvoorbeeld hoger in een kast of in de buurt van een warmtebron, maar niet erop) helpen.
• Te weinig kefirkorrels of te veel melk:
  Oplossing: De verhouding tussen de hoeveelheid korrels en melk is cruciaal. Een goede startverhouding is ongeveer 1:10 tot 1:15 (bijvoorbeeld 20 gram korrels per 200-300 ml melk). Als de kefir te dun blijft, probeer dan meer korrels toe te voegen of de hoeveelheid melk te verminderen.
• Korrels zijn nog niet volledig actief:
  Oplossing: Nieuwe kefirkorrels, of korrels die net uit een rustperiode komen (uit de koelkast, vriezer, of gedroogd), hebben tijd nodig om te acclimatiseren en hun volledige fermentatiekracht te bereiken. Geef ze enkele fermentatiecycli (ververs de melk elke 24-48 uur). De eerste paar batches zijn mogelijk niet perfect.
• Soort melk:
  Oplossing: Hoewel de meeste soorten koemelk (gepasteuriseerd, gesteriliseerd/UHT, rauw) werken, kan de ene soort beter resultaat geven dan de andere. Volle melk geeft over het algemeen een dikkere kefir. Sommige sterk bewerkte UHT-melk kan minder goed werken. Probeer eens een ander merk of type melk. Een overstap naar een ander type melk (bijv. van koe naar geit) kan ook een aanpassingsperiode voor de korrels vergen.
• Te vaak of te krachtig roeren:
  Oplossing: Af en toe zachtjes roeren (één of twee keer tijdens de fermentatie) kan helpen om alle melk in contact te brengen met de korrels. Echter, te vaak of te krachtig roeren kan de vorming van de wrongelstructuur verstoren, waardoor de kefir dunner lijkt.

2. Kefir is te zuur

De smaak van uw kefir is erg scherp, wrang of te zuur.

Mogelijke Oorzaken & Oplossingen:

• Te lang gefermenteerd:
  Oplossing: Hoe langer de fermentatie duurt, hoe meer lactose wordt omgezet in melkzuur, wat resulteert in een zuurdere smaak. Verkort de fermentatietijd (bijvoorbeeld 18-24 uur in plaats van 36-48 uur).
• Temperatuur te hoog:
  Oplossing: Warmte versnelt het fermentatieproces. Als uw omgevingstemperatuur hoog is, zet de pot dan op een koelere plaats.
• Te veel kefirkorrels of te weinig melk:
  Oplossing: Een hogere concentratie korrels ten opzichte van de melk leidt tot een snellere en potentieel zuurdere fermentatie. Gebruik minder korrels of voeg meer melk toe.
• Oplossing voor reeds te zure kefir:
  U kunt te zure kefir mengen met verse melk, yoghurt, fruit of honing om de smaak te verzachten. Overweeg ook een tweede fermentatie wat de smaak kan afronden.

3. Kefir scheidt zich in een waterige laag (wei) en een dikke laag (wrongel)

U ziet een duidelijke scheiding in uw pot, met een gelige, waterige vloeistof onderin of bovenop.

Mogelijke Oorzaken & Oplossingen:

Dit is een normaal verschijnsel en duidt vaak op een voltooide of zelfs iets doorgefermenteerde kefir. De waterige laag is wei, en de dikke laag is de wrongel.

Oplossingen:

• Doorroeren: Roer de lagen simpelweg weer goed door elkaar voor een dunnere, homogene, drinkbare kefir.
• Scheiden voor dikkere kefir: Als u een dikkere, yoghurt-achtige kefir (of zelfs kefir-“kaas”) wenst, kunt u de wei (deels) afgieten of de kefir zeven door een kaasdoek of een fijne zeef. De wei is ook zeer voedzaam en kan worden gebruikt in smoothies, soepen, of als starter voor andere fermenten.
• Preventie (indien gewenst): Fermenteer korter, bij een lagere temperatuur, of met minder korrels/meer melk om de mate van scheiding te verminderen.

4. Er verschijnt schimmel op de kefir of korrels

U ziet pluizige, gekleurde vlekken (groen, zwart, roze, oranje) op het oppervlak van de melk of op de korrels.

Mogelijke Oorzaken & Oplossingen:

Dit duidt op besmetting. Schimmel in melkkefir is zeldzaam als de korrels gezond zijn en de melk snel genoeg aanzuren, maar het kan voorkomen door:

• Onvoldoende hygiëne (niet-schone potten, lepels, handen).
• Besmetting vanuit de lucht als de pot niet goed is afgedekt.
• Te zwakke of te weinig korrels die de melk niet snel genoeg koloniseren.

Oplossing:

• Bij duidelijke schimmel (niet te verwarren met kaamgist, zie hieronder): Gooi onmiddellijk de kefir én de kefirkorrels weg. Probeer de korrels niet te “redden”, omdat schimmel mycotoxinen kan produceren die schadelijk zijn. Reinig en desinfecteer al uw materialen grondig voordat u met nieuwe, gezonde korrels begint.
• Kaamgist: Soms kan er een dun, wit, rimpelig, filmachtig of poederachtig laagje op de kefir ontstaan. Dit is vaak kaamgist. Kaamgist is over het algemeen onschadelijk, maar het kan de smaak van de kefir negatief beïnvloeden.
  Oplossing voor kaamgist: Schep het er zo goed mogelijk voorzichtig af. Zorg voor goede hygiëne, dat de korrels goed ondergedompeld blijven en dat de pot kan ademen (bijvoorbeeld met een doek afdekken).

5. Kefirkorrels groeien niet (meer)

Uw kefirkorrels lijken niet in omvang of aantal toe te nemen.

Mogelijke Oorzaken & Oplossingen:

Zolang uw korrels nog steeds melk fermenteren tot smakelijke en actieve kefir, is het niet per se een direct probleem als ze (tijdelijk) niet groeien.

Mogelijke redenen:

• Verandering van melksoort: Een overstap kan de groei tijdelijk beïnvloeden.
• Temperatuur: Consistente, gematigde temperaturen zijn beter voor groei dan grote schommelingen of te koude omstandigheden.
• Fermentatieduur: Te korte fermentatietijden geven de korrels mogelijk niet genoeg “voeding” en tijd om te groeien.
• Type korrels: Sommige stammen groeien simpelweg langzamer dan andere.
• “Overbevolking”: Als er al veel korrels in een relatief kleine hoeveelheid melk zitten, kan de concurrentie om voedsel de groei remmen.

Oplossingen:

• Zorg voor een stabiele, warme omgeving (20-25°C).
• Gebruik consistent goede kwaliteit (volle) melk.
• Als u veel korrels heeft, deel ze op of gebruik meer melk.
• Soms kan een rustperiode in de koelkast, gevolgd door reactivatie, de groei stimuleren.

6. Kefir is slijmerig

De textuur van de kefir is ongebruikelijk dik, draderig of slijmerig.

Mogelijke Oorzaken & Oplossingen:

Dit kan worden veroorzaakt door een onbalans in de microflora van de kefirkorrels, waarbij bepaalde bacteriën (zoals Lactobacillus kefiranofaciens die kefiran produceren) overactief worden. Dit kan getriggerd worden door:

• Stressfactoren zoals temperatuurschommelingen.
• Onregelmatige voeding (melkverversing).
• Soms een reactie op een bepaald type melk.

De slijmerige substantie (kefiran) is een polysacharide en wordt over het algemeen als gezond beschouwd, maar de textuur kan onprettig zijn.

Oplossingen:

• Spoelen (incidenteel): Probeer de korrels eenmalig voorzichtig te spoelen onder koel, stromend, chloorvrij water. (Regelmatig spoelen wordt meestal afgeraden, maar kan hier helpen).
• Rustperiode: Geef de korrels een paar dagen rust in verse melk in de koelkast.
• Verander van melksoort: Soms helpt een tijdelijke of permanente overstap naar een ander type of merk melk.
• Zorg voor stabiliteit: Probeer de fermentatietemperatuur en -tijden zo stabiel mogelijk te houden.

7. Er drijven witte stukjes in de kefir of op de korrels

Kleine, witte, onregelmatige deeltjes zijn zichtbaar.

Mogelijke Oorzaken & Oplossingen:

Dit zijn meestal samengeklonterde melkeiwitten (caseïne) of kleine, afgebroken stukjes van de kefirkorrel zelf. Dit is over het algemeen normaal en geen reden tot zorg.

Als het er echter uitziet als een film, poeder of pluizige vlekken, raadpleeg dan punt 4 over schimmel en kaamgist.

8. Kefir ruikt sterk naar gist

De kefir heeft een dominante, bijna alcoholische gistgeur.

Mogelijke Oorzaken & Oplossingen:

Een licht gistachtige geur is normaal voor melkkefir, aangezien gisten een essentieel onderdeel zijn van de symbiotische cultuur. Een zeer sterke gist- of broodachtige geur kan wijzen op een overmatige gistactiviteit in verhouding tot de bacteriële activiteit.

Oplossingen:

• Fermenteer iets koeler of korter: Gisten zijn vaak actiever bij iets hogere temperaturen.
• Zorg voor beluchting: Gebruik een ademende afdekking (doek, losse deksel) tijdens de eerste fermentatie. Dit kan de balans helpen herstellen.
• Roeren: Af en toe voorzichtig roeren kan helpen om de gisten beter te verdelen en de balans te bevorderen.
• Incidenteel spoelen: Eenmalig voorzichtig spoelen van de korrels kan soms helpen om overtollige gist te verminderen.